Phát hiện trên 2 Cột gỗ cổ của Chùa Hưng Sơn làng Diềm có những dòng chữ Nho được khắc như hình ảnh dưới:
+ Cột gỗ (1) cửa phòng sư trụ trì Thích Quảng Hợp hiện nay thấy mấy dòng chữ mờ chỉ đọc được chữ: “Xã… Tín…Nguyễn Thị…Tự Phúc Nhân…”
+ Cột gỗ (2) cạnh tượng ông đội mũ quần áo quan ban Thờ Tổ thì cơ bản phiên âm được hết như sau: “Nhất bản xã tư tín chủ Nguyễn Đức bảng tịnh thê Nguyễn thị thành
Nguyễn Đức kiền tự Thụy duyệt hiệu từ phi tịnh thê Nguyễn thị thản tự Hưng tổ tỷ hiệu từ hiền sở viên thiết lâm công Đức đại trụ nhất mộc cúng nại
Ngũ lịch tại Phật tiền
Tuế thứ kỷ Sửu niên tam Nguyệt cát Nhật”.
Dịch như sau:
(Một làng xã xưa có tín chủ Nguyễn Đức Bảng và Nguyễn Thị Thành, Nguyễn Đức Kiền tự Thụy Duyệt hiệu Từ Phi và Nguyễn Thị Thản tự Hưng Tổ Tỷ hiệu Từ Hiền cùng phát tâm công đức một cây gỗ to để làm chùa. Vào năm Kỷ Sửu tháng 3 ngày lành).
> Qua đó ta thấy năm Kỷ Sửu = 1649 (năm, điểm xuất phát).
Theo lịch thì cứ tiến lên hoặc lùi lại 60 năm thì năm Kỷ Sửu lại lặp lại 1 lần.
+ Mặt khác, theo tài liệu bản rập dịch quả Chuông của Chùa Hưng Sơn được đúc năm 1649 đời Vua Lê Chân Tông do Học Viện Viễn Đông Bác Cổ Pháp thực hiện trước năm 1945.
>Kết luận:
Căn cứ vào chữ trên cột gỗ cũ Chùa Hưng Sơn và căn cứ vào bản dịch Chuông cổ Chùa Hưng Sơn thì ta có thể kết luận là:
Chùa Hưng Sơn làng Diềm chí ít cũng phải xây vào năm 1649 (Kỷ Sửu) cách đây 374 năm trở về hoặc có thể lâu hơn nữa.
Tin: TK Thích Quảng Hợp, Ảnh minh họa dưới chụp cùng ngày viết tin 30.03.2023.
(Ảnh: nhà Tổ Chùa Hưng Sơn trên nền cũ chùa Hưng Sơn xưa, 30.03.2023)
Ảnh các dòng chữ Nho đã được tiền nhân xưa khắc lên cột gỗ (02)
Ảnh các dòng chữ Nho đã được tiền nhân xưa khắc lên cột gỗ (01) cửa phòng trụ trì hiện nay, 30.03.2023.
